۳-۳ تعریف متغیرها در این تحقیق که از نوع توصیفی می باشد چندین متغیر مورد آزمون قرارمی گیرند طبق مدل مفهومی و سوالات تحقیق متغیرهای تحقیق عبارتند از اهداف سازمانی ، فرهنگ ، ساختار ، سبک مدیریت و منابع سازمان به عنوان متغیر مستقل و هوش بازاریابی به عنوان متغیر وابسته . متغیر به ویژگی یا صفت یا عاملی اطلاق می شود که بین افراد جامعه مشترک بوده و می تواند مقادیر کمی و ارزشهای متفاوتی داشته باشد هر شئ دارای ویژگی هایی از نظر وزن حجم ،طول، عرض، ارتفاع،رنگ،زیبایی و مانند آن است و هر موجود زنده ای نیز از ویژگیهای مزبور و سایر ویژگی های زیستی و عقلانی برخوردار است تقریبا در هر تحقیق شناخت متغیرها ،اندازه گیری آنها و بررسی نحوه آثار و روابط آنها با یکدیگر مورد نظر است.مثلا در علوم انسانی و اجتماعی تعدادی از صفات و ویژگی های جامعه ی مورد مطالعه که به عنوان متغیر تلقی یا اندازه گیری می شود. متغیر های مستقل :این متغیرها نقش علت را بر عهده دارند و بر متغیرهای دیگر تاثیر می گذارند منشاء بروز پدیده ها می شوند و محقق معمولا در جستجوی رابطه ی بیین دو عامل یا متغیر است و تشخیص تاثیر متغیر مستقل و میزان آن از اهداف عمده ی تحقیق محسوب می شود. (حافظ نیا ۱۳۸۷ :۱۷۸) ۳-۳-۱ متغیرهای مستقل : اهداف سازمانی فرهنگ سازمانی ساختار سازمانی سبک مدیریت سازمان منابع سازمانی ۳-۳-۲ متغیر وابسته :هوش بازاریابی ۳-۴ جامعه آماری پژوهش : جامعه‌ی آماری این پژوهش عبارت است از تمام مسولین و معاونین شعب و مدیران و معاونین ستادی بانک ملی به تعداد ۱۱۸ نفر که در اداره امور شعب بانک ملی استان زنجان مشغول بکار می باشند . اغلب برای تحقیق در یک جامعه بخاطر زیاد بودن تعداد از نظر فنی و هزینه ای امکان بررسی همه افراد آن جامعه وجود ندارد و یا بسیار مشکل است و برای این منظور اقدام به نمونه گیری با فرمول و تکینیک های مخصوص نمونه گیری آن جامعه می گردد.که در این تحقیق چنین لزومی وجود ندارد . زیرا کل جامعه مورد مطالعه که روسا و معاونین شعب بانک ملی استان زنجان است در دسترس می باشد و تعداد آنها هم به اندازه کافی کوچک می باشد که محقق بتواند در مورد همه آنها بدون نمونه گیری و بصورت سرشماری تحقیق به عمل آورد. ۳-۵ روش جمع‌آوری داده‌ها: این پژوهش از نوع توصیفی و تحلیلی می باشد و هدف اصلی آن بررسی نقش عوامل داخلی بانک ملی بر روی هوشمندی بازاریابی آن است برای این منظور از دو نوع منابع داده استفاده گردید که منابع اولیه و ثانویه می باشند . منابع داده های ثانویه : از بررسی داده های منتشر شده شامل جستجو دراینترنت ، مقالات ،اسناد ، کتب ،نشریات مربوط به مطالعات قبلی در مورد هوشمندی بازاریابی و موارد مرتبط با آن بدست آمدند منابع داده های اولیه : توسط توزیع پرسشنامه برای تمام مدیران شعب و مدیران بازاریابی سازمان مورد مطالعه بدست آمده که از این داده ها برای نشان دادن رابطه بین عوامل داخلی سازمان با هوشمندی آن استفاده می گردد . برای این منظور پرسشنامه ای توسط محقق طراحی گردیده که سعی دارد ارتباط بین نوع سیستم بکار گرفته شده در طراحی و اداره سازمان و هوش بازاریابی آن را بسنجد . متداول‌ترین و قابل اعتمادترین وسیله بررسی تجربی در جامعه‌شناسی و بسیاری ازرشته‌های مجاور دیگر و همچنین در بخش‌های کاربردی، روش (پرس‌وجو) است، زیرا اگرچه با این وسیله رفتار اجتماعی افراد فقط به طور غیرمستقیم، بر مبنای عکس‌العمل‌های آنها به سؤالات سنجیده می‌شود و به نظر می‌رسد، با تکنیک‌هایی چون «مشاهده» و «آزمایش» ممکن است بتوان رفتار اجتماعی افراد را در گروههای کوچک به طور مستقیم و واقعی‌تر بررسی نموده، امّا در گروههای بزرگتر باید مقیاس‌های دقیق، قابل اطمینان و یک شکلی برای مقایسه و سنجش تعداد زیادی از افراد با یکدیگر یافت که در مجموع روش پرس‌وجو در بیشتر موارد – هر چند لنگان – به این هدف ایده‌آل نزدیک‌تر است (رفیع‌پور،۱۳۸۴ص ۲۹۶). پرسشنامه پرکاربردترین تکنیک است. پرسشنامه را یا خود پاسخگویان پر می‌کنند و پس می‌فرستند یا مصاحبه‌گران آن را پر می‌کنند. پرسشنامه تکنیک بسیار ساختمندی برای گردآوری داده‌هاست که در آن از هر پاسخگویی مجموعه یکسانی از پرسش ها پرسیده می‌شود. ۳-۶ تحلیل پرسشنامه پرسشنامه مذکور دارای ۶۴ سوال و ۷ بخش است که عبارتند از: بخش اول ۴ سوال در مورد اطلاعات عمومی مخاطب بخش دوم ۶ سوال مربوط به اهداف سازمانی بخش سوم ۱۰ سوال مربوط به ساختار سازمانی بخش چهارم ۸ سوال مربوط به فرهنگ سازمانی بخش پنجم ۱۳ سوال مربوط به مدیریت سازمان بخش ششم ۹ سوال مربوط به منابع سازمان بخش هفتم ۱۴ سوال مربوط به هوش بازاریابی برای طراحی سوالات پرسش نامه از شاخص های مطرح شده در تعاریف عملیاتی متغیرها که پیشتر در ادبیات نظری تحقیق به آنها اشاره شد استفاده گردیده است که به صورت خلاصه و جمع بندی شده در جدول زیر ارائه میگردد. « تعاریف عملیاتی با مشخص ساختن فعالیت ها یا عملیاتی که برای اندازه گیری یک سازه یا متغیر لازم است در ارتباط است »( کرلینجر[۷۶] ، ۱۳۷۷ص۶۵) اهداف سازمانی : شاخص ها و گویه
