دسته بندی علمی – پژوهشی : شناسایی جرایم اینترنتی حوزه بانکداری و روشهای پیشگیری از آن- قسمت ۵

4. جعل هر نوع داده دارای ارزش اثباتی (سند الکترونیکی): به طور کلی هر داده دارای ارزش اثباتی یا به تعبیری سند الکترونیکی، مشمول ماده ۷ قانون مجازات جرایم رایانهای است.(طارمی، ۱۳۸۷).

۲-۷ مدل مفهومی
۲-۸ جمع بندی
با تولد رایانهها ملاحظه میشود که نوع جدیدی از جرایم مرتبط به آن در روبه روی جرم شناسان و نیرو های امنیتی قرار گرفته است. بزهکاری انفورماتیک روز به روز متنوع شده و اکنون اشکال شناخته شده ای همچون خرابکاری، جاسوسی، سرقت، استفاده و دستکاری غیر قانونی در راینه ها و … را شامل می شود. در دهه ۱۳۹۱ میلادی، نخستین پژوهشهای علمی و جرم شناختی در این زمینه انجام شد و بدین ترتیب از یک سو به اشکال متعددی از بزهکاری انفورماتیک واز سوی دیگربه رقم سیاه قابل توجه در این نوع بزهکاری، پی برده شد.
به عنوان نمونه فهرست اعمال مجرمانه در قلمرو انفورماتیک و رایانه که به وسیله شورای اروپا تهیه و معرفی شده به این شرح است؛ تقلب نسبت به رایانه، تقلب نسبت به انفورماتیک، وارد کردن خسارت به دادهها با برنامههای انفورماتیک، خرابکاری و دستکاری غیر قانونی در رایانه، ورود غیر مجاز به سیستمها و دادههای انفورماتیک، رهگیری غیرمجاز ارتباطات رایانهها، تولید غیرمجاز برنامه رایانه و انفورماتیک حمایت شده، تکثیرغیرمجاز یک توپولوژی، جاسوسی با رایانه واستفاده غیر مجاز از یک رایانه به عنوان جرائم اینترنتی هستند که خسارات بسیاری را برای قربانیان این جرائم به همراه داشتهاند.(دامغانیان ۱۳۹۱)
توﺳﻌﻪ و ﻛﺎرﺑﺮی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت در ﺣﻮزهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪوﻳﮋه در ﺣﻮزه ی ﺑﺎﻧﻜـﺪاری، ﺣﺎﺻـﻞ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﺮوزه در دﻧﻴﺎی ﻛﺴﺐ وﻛﺎر ﺑﺎ اﻗﺒﺎل زﻳﺎدی روﺑﻪرو ﺷﺪه اﺳﺖ.
اﻧﺴﺎن ﻫﺰارهی ﺳﻮم در ﺗﻼش اﺳﺖ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب دادن ﺑﻪ روﻧﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻛﺎرﺑﺮی ﻓﻨـﺎوری اﻃﻼﻋـﺎت در ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، از اﻟﮕﻮی ﺳﻨﺘﻲ ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﺑﮕﻴـﺮدو اﻟﮕـﻮﻳﻲ ﺟﺪﻳـﺪ،ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﻋﺼﺮ اﻃﻼﻋﺎت اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ. در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗـﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﺧـﺪﻣﺎت، ﻧﻈـﺎم ﺑﺎﻧﻜﻲ ﻃﻲ دﻫﻪﻫﺎی اﺧﻴﺮ، ﺑﻪﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاری ﺑﺮﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﻧﻮﻳﻦ اراﺋﻪی ﺧـﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن، ﺑﻪﻋﻨﻮانراﻫﻲ ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺰﻳﻨـﻪﻫـﺎ، ﺟـﺬب ﻣﺸـﺘﺮﻳﺎن ﺟﺪﻳـﺪ و ﺗﺤﻘـﻖ اﻧﺘﻈـﺎرات ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن روی آورده اﺳﺖ و اﺳﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ ﻓﻨـﺎوریﻫـﺎ ﺑﺎﻧﻜـﺪاری اﻳﻨﺘﺮﻧﺘـﻲ، ﺑﺎﻧﻜـﺪاری ﺗﻠﻔﻨـﻲ، ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎی ﺧﻮدﭘﺮداز و… را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺿﺮورﺗﻲ راﻫﺒﺮدی در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﺧـﻮد ﻗـﺮارداده اﺳـﺖ. ﺑـﺎ وﺟﻮد ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاریﻫﺎی ﻓﺮاوان اﻧﺠﺎمﺷﺪه در زﻣﻴﻨﻪی ﻛﺎرﺑﺮی ﻓﻨﺎوری ﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ درﻋﺮﺻـﻪی ﺑﺎﻧﻜﺪاری، ﮔﺰارشﻫﺎ ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ازﻛﺎرﺑﺮان ﺑﻪرﻏﻢ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻓﻨـﺎوریﻫـﺎ، ازآن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ.اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻛﻨﻨـﺪهی ﭘﺬﻳﺮش ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻧﻜﺪاری اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﺑﺮان را آﺷﻜﺎر می کند(دامغانیان، ۱۳۹۱).
لذا با توجه به اهمیت نظام بانکی کشور که در راس جریان ارزی و پولی قرار دارد و پلی عظیم بین سرمایه گذاران و شرکتها میباشد نیاز دوچندانی وجود دارد که بحث امنیت این سیستم شناسایی وبهبود یابد تا سرمایه گذاران با فراغ بالی آسوده بتوانند در سیستم بانکی وحسابهای شخصی یا حقوقی امر به مبادله ارز کنند.
بنابراین ضروری است تا موانع و چالشهای بانکداری اینترنتی شناسایی و مرتفع گردند.در این راستا پژوهش حاضر با هدف شناسایی انواع جرائم اینترنتی مربوط به شبکه بانکی و نحوه جلوگیری از آن صورت خواهد گرفت.
۲-۹ بانکداری الکترونیکی
روش‌های پراخت روی خط، استفاده از پول نقد را به چالش کشیده و فرآیندها و رویه‌های سنتی بانکی و بین بانکی را متحول کرده است. پول الکترونیکی کارت بدهی، کارت اعتباری، کارت هوشمند، حواله، چک الکترونیکی، انتقال الکترونیکی وجوه، سیستمای تسویه بین بانکی الکترونیکی و همانند آن، ضمن ایجاد فرصت‌های جدید برای مقامات پولی، بانکداران، فعالان اقتصادی ومردم وارتقاءرقابت و بهره‌وری وکاهشهزینه‌های عملیاتی، موجب تحول درارایه خدمات بانکی و در نتیجه ایجاد بانکداری الکترونیکی شده است.
بانکداری الکترونیکی عبارتند از ارایه کلیه خدمات بانکی از طریق اینترنت و سایر شبکه‌های کامپیوتری است که شامل کلیه عملیات بانکی اعم ازدریافت، پرداخت، تسویه، اعتباروانتقال وجوه می‌شود. صنعتبانکداری طی چنددهه گذشته درمورد مکانیزه کردن عملیات داخلیو ایجاد شبکه‌های اختصاصی بانکی و بین بانکی اقدام کرده است. این بستر در تعامل با اینترنت، بانکداری جدیدی را به وجود آورده که به بانکداری اینترنتی موسوم است و بانکداری الکترونی را متحول ساخته است.
بانکداری الکترونیکی به معنای یکپارچه سازی بهینه کلیه فعالیت‌ها یک بانک از طریق بکارگیری فن‌آوری نوین اطلاعات مبتنی بر فرآیندهای بانکی، منطبق با ساختار سازمانی بانک‌هاست که امکان ارایه خدمات مورد نیاز مشتریان را فراهم می‌کند.بانکداری الکترونیکی را می‌توان به عنوان فراهم آورنده امکاناتی برای مشتریان که بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، و با استفاده از واسطه‌های ایمن بتوانند به خدمات بانکی دسترسی یابند، تعریف کرد. بانکداری الکترونیک شامل سیستم‌هایی است که مشتریان موسسات مالی را قادر می‌سازد تا درسه سطح اطلاع رسانی، ارتباط و تراکنش‌از خدمات و سرویس‌های بانکی استفاده کنند.
الف ـ اطلاع رسانی: این سطح ابتدایی ترین سطح بانکداری اینترنتی است. بانک اطلاعات مربوط به خدمات و عملیات بانکی خود را الز طریق شبکه‌های عمومی یا خصوصی معرفی می‌کند.
ب ـ ارتباطات: این سطح از بانکداری اینترنتی امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتریان را فراهم می‌آورد.ریسک این سطح در بانکداری الکترونیک بیشتر از شیوه سنتی است و بنابراین برای جلوگیری وآگاه ساختن مدیریت بانک از هرگونه تلاش غیر مجاز برای دسترسی به شبکه اینترنتی بانک و سیستم‌های رایانه‌ای به کنترل‌های مناسبی نیاز است.
تراکنش ‌این سیستم متناسب با نوع اطلاعات و ارتباطات خود، از بالاترین سطح ریسک برخوردار است و باید سیستم امنیتی قوی برآن حاکم باشد.در این سطح مشتری در یک ارتباط متقابل قادر است تا عملیاتی چون پرداخت صورتحساب، صدور چک، انتقال وجه و افتتاح حساب را انجام دهد.
۲-۹-۱- تاریخچه بانکداری الکترونیکی:
منادی سرویس‌های بانکداری خانگی مدرن سرویس‌های بانکداری از راه دور از طریق رسانه‌های الکترونیکی در اوایل دهه هشتاد بودند. در اواخردهه هشتاد کلمه آنلاین محبوب شد و به استفاده از یک پایانه، صفحه کلید،و صفحه نمایش برای درسترسی بهس یستم بانکی از طریق یک خط تلفن اطلاق می‌شود. کلمه بانکداری خانگی همچنین می‌تواند به استفاده از یک صفحه کلید کوچک عددی برای فرستادن صدا از طریق خط تلفن به وسیله دستورالعمل‌هایی برای بانک اطلاق شود. سرویس‌های آنلاین درسال ۱۳۹۸۱ در نیویورک شروع به کار کردند. به دلیل شکست تجاری تکنولوژی ویدئوتکس این سرویس‌های بانکداری هرگز محبوب نشد به جز درفرانسه وانگلستان. اولین سرویس‌های بانکداری آنلاین خانگی در انگلستان به وسیله شرکت ساخت و سازنتینگهام درسال ۱۹۸۳ پایهریزی شد. سیستمی که استفاده مّد بر پایه سیتسم پرسنل انگلیسی بود و زا یک رایانه مثل BBC Micro یا صفحه کلید متصل به سیستم تلفن و دستگاه تلویزیون استفاده می‌کرد. این سیستم (که ارتباط خانگی نامیده‌ می‌شود) مشاهده آنلاین صورتحساب‌ها، انتقالات بانکی و پرداخت قبوض را ممکن می‌ساخت. برای انجام انتقال بانکی یا پرداخت قبوض، باید یک دستورالعمل نوشته شده حاوی جزییات دریافت کننده مورد نظر به NBS فرستاده شودوآنجا اطلاعات وارد سیستم ارتباط خانگی شود. اغلب دریافت کنندگان، شرکت‌های گاز و برق و تلفن وحساب‌هایی در بانک‌های دیگر بودند. اطلاعات پرداخت انجام شده از طریق پرستل توسط دارنده حساب وارد سیستم NBS می‌شود. یک چک توسط NBS برای دریافت وجه فرستاده می‌شود و یک اطلاعیه حاوی جزییات پرداخت نیز برای دارنده حساب فرستاده می‌شود. سیستم BACS بعدها برای انتقال مستقیم پرداختی ابداع و استفاده شد. موسسه اعتباری فدرال استنفورد اولین موسسه‌ای بود که در اکتر سال ۱۹۹۴ سرویس‌های بانکداری اینترنتی را به همه اعضای خود ارایه کرد.
در چند دهه اخیر تحولات شگرفی در نظام بانکداری بودجود آمده است. همانگونه که در بخش مقدمه نیز بیان شد تحولات بانکداری را می‌توان به چهار دوره تقسیم نمود. در هر دوره تا حدودی ریاانه و نرم افزار جایگزین اسنادها و کاغذ شده‌اند. به عبارت دیگر فن‌آوری جدید و الکترونیک شدن بانکداری به آنها این امکان را می‌دهد که سرعت، کیفیت، دقت، هزینه و تنوع خدمات خود را افزایش دهند.دراینبخش سیرتحولبانکداری درچهاردوره ذکرشده تشریح می‌گردد.(حیدرپور و همکاران،۱۳۸۸)
دوره اول: اتوماسیون پشت باجه:
در این دوره که نقطه آغازین کاربرد رایانه در نظام بانکداری می باشد با استفاده از رایانه‌های مرکزی، اطلاعات واسناد کاغذی تولید شده در شعب، به صورت دسته‌ای به مرکز ارسال شده تا پردازش روی آنها انجام شود. در این دوره کاربرد اصلی رایانه محدود به ثبت دفاتر و تبدیل به فایلهای رایانه‌ای است. فن‌آوری اتوماسیون پشت باجه که در دهه ۱۹۶۰ رواج داشت این امکان را فراهم نمود تا دفاترو کارتها از شعب حذف و گردش روزانه حسابها در پایان وقت هر روز به رایانه‌های مرکزی برای بروزرسانی ارسال گردد.
دوره دوم اتوماسیون باجه:
این دوره زمانی آغازمی‌‌شود که کارمند شعبه در حضور مشتری عملیات بانکی را به صورت الکترونیکی ثبت و دنبال می‌کند. از اواخر دهه ۱۹۷۰ امکان انتقال آنلاین اطلاعات ره صورت موثر در بین شبکه‌های بزرگ رایانه‌ای و ترمینالهای ورودی و خروجی‌ داده‌هاع از طریق به کارگیری ترمینالهایی که به ظاهر شبیه به رایانه شخصی امروزی بودند واز طریق خطوط مخابراتی به رایانه‌های بزرگ مرکزی متصل می‌‌شوند. بوجود آمد.
دوره سوم: متصل کردن مشتریان به حسابهایشان
در این دوره که از اواسط دهه ۱۹۸۰ آغاز شد امکان دسترسی مشتریان به حسابهایشان فراهم گردید. یعنی مشتری از طریق تلفن یا مراجعه به دستگاههای خودپردازواستفاده ازکارتهای هوشمند یا مغناطیسی یا کامپیوتر حسابش دسترسی پیدا می‌کند و ضمن انجام علمیات دریافت و پرداخت، نقل و انتقالات وجود به صورت الکترونیکی انجام می‌دهد.
دوره چهارم: یکپارچه سازی سیستمها و مرتبط کردن مشتری با تمامی عملیات بانکی:
آخرین دوره تحول در نظام بانکی زمانی آغاز می‌شود که همه نتایج بدست آمده از سه دوره قبل به طور کامل مورد توجه قرارگیرد و مشکلات آنها برطرف گرددو کلیه عملیات بانکی به طور الکترونیک انجام شود. در این دوره هر بانکها و هم مشتریان می‌توانند به طور دقیق و منظم اطلاعات مورد نیازشان را کسب نمایند.
۲-۹-۲-انواع بانکداری الکترونیکی
به طور کلی بانکداری الکترونیکی را به انواع ذیل تقسیم می‌شوند.
بانکداری اینترنتی:
بانکداری اینترنتی را می‌توان به معنی انجام کلیه عملیات بانکی از طریق وب سایت ایجاد شده توسط بانک در اینترنت دانست.
تلفن بانک
درحال حاضر بانکها با نصب بردهای الکترونیکی بر روی تلفن بانک بر روی رایانه‌های مرکزی شبکه‌های داخلی وشبکه‌های متمرکز، امکان پاسخگویی خودکار به مشتریان را فراهم کرده‌اند،‌ کاربران با در اختیار داشتن تلفن‌های مجهز به سیستم TONE از طریق ایجاد ارتباط با تلفن بانک ـ امکان دریافت صورتحساب و آگاهی از موجودی حساب خود را دارند.
موبایل بانک
این خدمت جدید بانکداری الکترونیکی است، چنانکه از نامش برمی‌آید توسط تلفن همراه صورت می‌گیردو دریافت‌کنندگان این خدمت از بانک، می‌توانند با استفاده از تلفن همراه خود برخی امور بانکی را انجام دهند.
خدمات بانکداری همراه مبتنی بر USSD
یکی از امکاناتی که بانکداری الکترونیک در اختیار ما قرارداده استفاده از کدهای USSD بر روی تلفن همراه است که از این طریق فاصله ما تا بانک بدون نصب هیچ گونه نرم افزاری بر روی گوشی تلفن همراه تنها گرفتن چند عدد است. کد# کد شبکه تلفن همراه می‌توان خدمات بانکی را انجام داد.
دستگاه خودپرداز: